در اغلب شهرها به ویژه شهرهای بزرگ ما با مشکلات زیست‌محیطی زیادی مواجه هستیم. در طی این اتفاقات بدون توجه به این‌که بدون مناطق سرسبز شهری با مشکلاتی مانند گرمای بیش از اندازه هوا، آلودگی صوتی و افزایش آلاینده مواجه هستیم، جای این فضاهای سبز را با ساختمان‌های بتنی پر می‌کنند. به همین علت در جهت کنترل و کاهش این مشکلات سازندگان نسل جدید راه‌حل‌های مختلفی پیدا کردند که یکی از آن‌ها ساختن روف گاردن بر روی پشت‌بام ساختمان‌هاست. در این مقاله قصد داریم با معرفی انواع روف گاردن و نحوه اجرای آن‌ها شمارا با این سازه‌های امروزی بیشتر آشنا کنیم.
روف گاردن چیست؟
قبل از آشنایی با انواع روف گاردن بهتر است کمی بیشتر درباره خود آن‌ها بدانیم. روف گاردن را می‌توان یک سقف سنگین و کاشته شده دانست که مانند باغی در پشت‌بام ساختمان‌ها ساخته می‌شود. پوشش گیاهی مورد استفاده در روف گاردن ها به طورمعمول از گیاهانی مانند گل‌های زینتی و درختچه‌ها تشکیل شده است و در کنار آن‌ها معمولاً از چمن طبیعی و مصنوعی نیز می‌توان استفاده کرد.
ایجاد چنین سازهای حتی می‌تواند به سادگی کاشت چند گیاه درون گلدان‌های کوچک خانگی نیز باشد. سیستم روف گاردن ها شامل چندین لایه مختلف مانند پوشش گیاهی، خاک اصلاح شده با کمپوست، غشاء فیلتر، لایه زهکشی، سد ریشه، عایق حرارتی و… است.
تاریخچه روف گاردن
بر اساس شواهد تاریخی به دست‌آمده از زمانی که تمدن بابل در کشور عراق امروزی شکل گرفت یعنی چیزی در حدود چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح در بین‌النهرین، درختان و درختچه‌ها در قسمت بالای بناها کشت می‌شدند. باغ‌های معلق شهر بابل که اغلب به صورت سازه‌هایی با پوشش گیاهی ساخته شده بودند به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان شناخته می‌شوند. حتی در سال‌های گذشته یک نمونه باغ پشت‌بامی یا روف گاردن در اطراف یک سالن تماشا که متعلق به زمان روم باستان بوده کشف شد.
در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ نیز انواع روف گاردن ها بر روی پشت‌بام باغ‌های آمریکایی‌ها دیده می‌شد. این سازه‌ها در دهه ۱۹۶۰ به محبوبیت زیادی دست پیدا کردند و روز به روز توجه عده بیشتری را به خود جلب می‌کردند. در همان سال‌ها بود که یک گلخانه تجاری بر روی پشت‌بام یک مهدکودک در شهر نیویورک افتتاح شد. به همین ترتیب تا به امروز از انواع روف گاردن در ساختمان‌های مختلفی استفاده می‌شود.
امروزه در اکثر نقاط دنیا بسته به نوع گیاه مورداستفاده و بعدازآن ضخامت،وزن،هدف سازه و عواملی از این قبیل،روف گاردن ها در سه نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:
بام سبز گسترده
این نوع روف گاردن ها با پشت‌بام‌های قدیمی تفاوت زیادی دارند.این سازه‌ها بام‌های سبز سبک و نسبتاً نازکی بوده که به نگهداری و تعمیر زیادی نیز احتیاج پیدا نخواهند کرد. بام سبز گسترده اغلب با پوشش گیاهی خود که محدود به گیاهانی با نگهداری کم مانند خزه‌ها گل‌های کوچک و زینتی علف‌های صحرایی و… هستند شناخته می‌شود. این نوع سیستم گیاهی که باگذشت زمان به یک اکوسیستم پایدار تبدیل می‌شود را می‌توان بر روی هر تکیه‌گاهی چه چوبی و چه از جنس فولاد نصب کرد.
از آنجایی که متوسط ارتفاع رشد این نوع روف گاردن چیزی در حدود ۷ تا ۱۵ سانتیمتر است و به سیستم آبیاری پیچیده هم نیاز ندارد، حدس می‌زنیم که نصب آن راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر از انواع دیگر باشد. می‌توان گفت این نوع بام سبز برای مدیریت آب باران طی روزهای طوفانی در سقف‌های کم شیب یا مسطح بهترین گزینه ممکن محسوب می‌شود.
بام سبز نیمه فشرده
از انواع روف گاردن می‌توان گفت که تنها بام سبز نیمه فشرده به صورت ترکیبی از هر دو سیستم فشرده و گسترده ساخته می‌شود. این نوع دارای لایه ضخیم‌تری از محیط رشد با اندازه‌ای در حدود ۳۰ سانتیمتر بوده که از نظر پوشش گیاهی بسیار متنوع‌تر از بام سبز گسترده است. به طوری‌که علاوه بر خزه‌ها، چمن و گیاهان کوچک، علف‌های بلند، درختچه‌ها و گیاهان گل‌دار نیز قابلیت رشد در این سقف‌ها رادارند.
شما برای داشتن یک بام سبز نیمه فشرده به خاک بیشتری نیاز پیدا دارید تا بتوانید از انواع مختلف گیاهان استفاده کنید اما همین سبب شده تا به دلیل وزن اضافی قیمت بیشتری را درازای آن بپردازید. این دستگاه‌ها همچنین نیاز به نگهداری بیشتری دارد؛ زیرا با توجه به تنوع بالای گیاهان هرس، آبیاری و کود دهی آن‌ها زمان بیشتری را از شما می‌گیرد. یک سیستم نیمه فشرده که در سه لایه ساخته می‌شود قادر است که آب باران بیشتری را در مقایسه با بام سبز گسترده حفظ کند. از این سازه برای استفاده طولانی‌مدت در فضاهایی مانند فضای بازی مهدکودک و پشت بام بیمارستان‌ها استفاده می‌شود.
بام سبز فشرده
این سیستم را می‌توان پراستفاده‌ترین نوع از انواع روف گاردن دانست.یک بام سبز فشرده از پتانسیل بالایی برای طراحی متنوع و زیبا برخوردار است. گیاهان زیادی ازجمله درختچه‌ها، گیاهان زمینی و یا حتی درختان کوچک را در باغ سبز فشرده می‌توان پرورش داد و زمین‌های بازی، پارک، باغ خانگی و یا باغ سبزی را به وجود آورد. در عین حال این سازه‌ها به عمیق‌ترین خاک نیاز داشته و آبیاری و هرس کردن گیاهان نیز وقت زیادی می‌طلبد.بنابراین این نوع روف گاردن به فناوری‌های پیشرفته‌تر و مراقبت‌های ویژه‌ای در مقایسه با سایر بام‌های سبز نیاز دارد.
سخن پایانی
حال شما می‌توانید با توجه به نکات مهمی که در باب انواع روف گاردن ذکر کردیم و همین‌طور ساختمانی که قصد دارید از پشت‌بام آن برای ساخت یک بام سبز زیبا استفاده کنید گزینه مناسب خود را انتخاب کنید. فراموش نکنید که این سازه‌ها علاوه بر ایجاد فضای سبز سبب کاهش دما،کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی صوتی، ایجاد زیستگاه برای پرندگان و یا حیوانات دیگر، حفظ آب باران و ده‌ها مزیت دیگر خواهد شد؛ بنابراین به هیچ وجه فرصت داشتن یک روف گاردن را از دست ندهید.
